TÌNH HẠNH PHÚC
(Miłość szczęśliwa)
Tình hạnh phúc. Có bình thường không vậy
Chẳng lẽ nghiêm túc, hay có ích điều này
Thế giới nhận được gì ở hai người
Khi mà họ không nhìn ra thế giới?
Họ tôn vinh nhau không phải vì công lao
Từ cả triệu người ngẫu nhiên được chọn
Nhưng họ tin rằng đấy là phần thưởng
Vì điều gì? Có ai biết được đâu.
Một tia sáng chẳng biết tự nơi nào
Sao không chiếu vào ai mà chiếu vào chính họ?
Đấy là điều bất công chăng? Hẳn thế
Không để ý gì đến dư luận xã hội chăng?
Vi phạm đạo đức, chối bỏ những điều răn?
Có vi phạm và có phần chối bỏ.
Quý vị hãy nhìn hai người hạnh phúc
Giá mà họ giả vờ, ngụy trang một chút
Giả vờ rầu rĩ để an ủi bạn bè
Tiếng của họ cười – nghe mà thấy bực
Lời họ nói với nhau – chẳng thể nào nghe.
Và những cử chỉ, lễ nghi của họ
Và những lời họ cam kết với nhau
Giống như một mưu đồ sau lưng nhân loại.
Thật khó đoán điều gì sẽ xảy ra
Nếu thiên hạ cũng noi theo gương họ
Thì còn gì cho tôn giáo, thơ ca
Còn gì để quên, còn gì để nhớ
Ai muốn giữ mình trong cái vòng kia?
Tình hạnh phúc. Liệu có cần thiết chăng?
Sự tế nhị và trí khôn buộc người ta im lặng
Như khi nói về những ông to tham nhũng
Trẻ nhỏ sinh ra đời có cần đến nó đâu
Nó đâu làm cho người đông đúc khắp địa cầu
Tình như thế là tình rất hiếm gặp.
Hãy để cho những ai chưa biết đến tình hạnh phúc
Tin tưởng rằng tình như thế không hề có trên đời
Và cảm thấy nhẹ nhàng hơn để sống và để chết.
Wislawa Szymborska
Nguyễn Viết Thắng dịch
CÁM ƠN
(Podziękowanie)
Tôi mang ơn rất nhiều
với những người mà tôi không yêu.
Vì sự nhẹ nhàng mà tôi đón nhận
vốn chỉ dành cho người thân thương lắm.
Và tôi vui vì tôi chẳng trở thành
con sói giữa bầy cừu mà họ dắt chăn.
Bên họ tôi tự do
và cảm thấy bình an bên họ
mà tình yêu không thể trao điều đó
và tình yêu cũng không thể lấy về.
Tôi không chờ họ, khi chạy ra từ cửa sổ
tôi kiên nhẫn như đồng hồ mặt trời
tôi hiểu điều tình yêu không thể hiểu
và tôi tha thứ cho tất cả những điều
mà tình yêu không bao giờ tha thứ.
Từ khi gặp gỡ đến lúc nhận thư
thời gian đợi chờ không dài lắm
chỉ vài ngày, hoặc chưa đầy tháng.
Những chuyến đi với họ luôn mỹ mãn
những buổi nghe hòa nhạc, thăm bảo tàng
những giáo đường chúng tôi đã ghé thăm
và sau đó còn bao nhiêu danh thắng.
Rồi khi chúng tôi phải chia ly
bởi bảy dòng sông, mười ngọn núi
thì những ngọn núi, dòng sông như vậy
luôn dễ dàng tìm thấy trên bản đồ.
Công lao của họ
là tôi được sống trong không gian ba chiều
không cần trữ tình, không cần cường điệu
mà với chân trời thực – luôn đổi thay.
Và họ cũng không biết được điều này
họ có được gì khi trắng đôi tay.
“Tôi không nợ nần gì với họ” –
có lẽ tình yêu sẽ nói điều này
cho cái đề tài còn bỏ ngỏ.
Wislawa Szymborska
Nguyễn Viết Thắng dịch
NHỮNG NGƯỜI TRÊN CẦU
(Ludzie na moście)
Những con người lạ lùng ở hành tinh lạ lùng kia
Họ lệ thuộc thời gian nhưng mà không thừa nhận
Và họ có những cách bày tỏ điều phản kháng
Họ vẽ những bức tranh, ví dụ bức tranh này:
Mới nhìn qua, có vẻ chẳng có gì
Bạn nhìn thấy dòng sông có nước đầy
Và thấy một bờ của dòng sông ấy
Một chiếc thuyền bơi ngược dòng nước chảy
Thấy cầu trên sông, thấy người ở trên cầu
Và những người này có vẻ như đang vội
Bởi vì họ nhìn từ những đám mây
Báo hiệu một cơn mưa rào đang tới.
Điều đáng nói là mọi hành động đang ngừng lại
Mây không hề đổi thay hình dạng, sắc màu
Mưa không dứt mà cũng chẳng rơi mau
Chiếc thuyền bơi mà dường như đứng lại
Còn trên cầu những con người đang chạy
Y hệt những người đã chạy trước đây.
Không thể không bình luận bức tranh này:
Đây không phải bức tranh không có lỗi
Bởi thời gian bị làm cho ngừng lại
Không tuân theo những qui luật của đời
Diễn biến của tiến trình bị làm cho thay đổi
Dòng thời gian bị xúc phạm ở đây.
Do một kẻ nổi loạn nào đó
Có tên là Hiroshige Utagawa*
(Người mà, quả thật là
Đã từ lâu yên nghỉ)
Và thời gian đã sẩy chân rơi.
Có thể đấy chỉ là trò đùa cợt mà thôi
Trong phạm vi thiên hà chỉ một vài
Nhưng mà để đề phòng trong mọi chuyện
Ta sẽ thêm vào đấy một đôi lời:
Bức tranh này được đánh giá tuyệt vời
Được người đời trầm trồ và ngưỡng mộ
Từ thế hệ này truyền qua bao thế hệ.
Một số người, điều này còn ít ỏi
Mà họ còn nghe cả tiếng mưa giông
Cảm nhận cái lạnh cả trên cổ, trên lưng
Thấy cây cầu và những người trên đấy
Tựa hồ như nhìn thấy mình đang chạy
Theo con đường đi vào cõi vĩnh hằng
Và họ tin tưởng dường như tuyệt đối
Rằng đấy là điều sự thật hiển nhiên.
___________
*Utagawa Hiroshige (sáng tác với bút danh Andō Hiroshige, 1797 – 1858) – là một trong những họa sỹ bậc thầy của dòng tranh truyền thống Ukiyo-e của Nhật Bản nổi tiếng thế giới.
Wislawa Szymborska
Nguyễn Viết Thắng dịch
|