Lại về sông Thị

Lữ  Giang

Tôi trở lại bờ sông Thị (*)

Mười năm đi xa về

Thấy đất vẫn đỏ màu tuổi trẻ

Sông vẫn xanh màu sông quê.

Vị sim rừng bay vào lán rộng

Cô gái công trường hái hoa mơ màu tím cổ sơ

Tặng đoàn quân qua, những chùm hoa dẻ

Hương quả tóc tiên thơm ngát chuyến đò.

Cầu xưa mang tên cầu Trúc, cầu Đồng

“Hoa sim tím” bài thơ buồn từ đó

Nay làng quanh trải nắng mênh mông

Gió hát xôn xao mùa lúa trổ.

Mười năm đi xa về

Lối nhỏ ngựa thồ leo mỏi

Bây giờ lạc giữa lớp quân đi

Đường mở đầy thung, đầy núi.

Bên Chuông hổ đói rình mồi

Người gác rừng ít khi xuống chợ

Hôm nay nheo con mắt cười

Bến sông đầy nứa, gỗ.

Tôi trở về bên bờ sông cũ

Con sông nho nhỏ đầu nguồn

Nghe vang xa nhịp chèo rộn rã

Thuyền ai hối hả ven Trường Sơn.

Giữa tiếng rì rầm máy xúc

Máy khơi sông thần thoại đại ngàn

Bỗng ấm một hồi còi náo nức

Sông quê về những đoàn xà lan.

Giữa nhịp sắt kẻ thù đánh gẫy

Bánh tàu bon thon thả đường ray

Ga rừng, những toa hàng tiếp nối

Về phương Nam núi sáng cuối trời.

Quê vẫn là quê của ngày niên thiếu

Giữa trái sim rừng và hoa dẻ ngây thơ

Sông vẫn là sông, ngọn nguồn khuất nẻo

Của vị lá rừng và màu hoa hoang sơ.

Nhưng quê đã nhập vào muôn quê chống Mỹ

Song Thị nhập vào dòng sông ra tiền duyên

Tôi trở về bên bờ sông Thị

Thấy bâng khuâng sóng nước trăm miền.

                                                       1971

________________

(*) Con sông chảy ở cuối tỉnh Thanh hóa

   Ngã ba không có ngã ba

Phan xuân Hạt

Ngã ba mà không có ngã ba

Là ngã ba Đồng Lộc

Chiến đấu ở đây vô cùng khốc liệt

Vi mọt ngả đường vào chiến khu xa …

Mười cô gái: mười pho huyền thọai

Rất hồn nhiên, yêu hoa cải hoa cà,

Từng đố nhau và thức khuya tranh cãi

Hoa cải, hoa cà, sao gạt khỏi loài hoa?

Vào chiến đấu là những Nữ Oa

Không vá trời mà mở đường vá đất

Hố bom chen dày, chồng chất

Bom gỡ rồi, đường mở, tiễn xe qua.

Mười cô gái, tên vô cùng bình dị

Như quê hương: Cúc, Nhỏ, Hợi, Tần …

   Mang Hồng Lĩnh, Lam Giang đi đánh Mỹ

   Nên hy sinh không giây phút ngại ngần.

   Và nghĩa trang bên ngã ba Đồng Lộc

   Đội hình mười cô, mộ đứng thẳng hàng

Đêm đêm mười ngọn đèn không tắt

Rõi một đường đi, tư thế sẵn sàng!

Ngã ba mà không có ngã ba

Là ngã ba Đồng Lộc

Đây không có một ngả đường nào khác

Chỉ một ngả đường đẹp nhất quê ta …

                                                   2-1969

Vượt tuyến

Thanh Hải

Đêm qua em vượt tuyến

Ra miền Bắc thăm anh

Bao nhiêu ngày mong nhớ

Em đi nhanh, thật nhanh.

Em đi giữa đồng lúa

Đồng lúa biếc xanh xanh

Em đi qua ngõ phố

Ai xa kia như anh?

- Phải rồi- Anh, anh anh!

Phải rồi! Em vụt chạy

Anh ơi, dừng lại đây

Em đây, anh đừng đi!

Không đi

                        Anh đã thấy

Từ xa bóng em rồi

Giữa trăm nghìn cô gái

Anh thấy em mà thôi.

Gục vào anh, em khóc

Năm năm rồi anh ơi!

Ghì em anh ôm chặt

Muốn nói bao nhiêu lời.

Anh hỏi em ruộng đồng

Anh hỏi em làng xóm

Mấy năm trời cay đắng

Biết nói sao cho cùng.

Anh sờ cánh tay tròn

Ngày nào anh thường gối

Bỗng nhiên anh bồi hồi

- Tay em có sẹo dài!

- Sẹo tay em ai cắt?

- Năm năm một lòng chờ

Không bỏ anh theo giặc

Không bỏ anh lấy chồng.

Không bỏ anh, giặc lùng

Không bỏ anh, giặc bắt

Giặc chặt cánh tay tròn

Cánh tay anh hằng gối...

Nghẹn ngào em không nói

Em khóc cho nhẹ lòng

Ngực anh nóng căm hờn

Ghì em anh ấp ủ...

Tiếng gà đâu gáy tan

Giật mình em tỉnh ngủ

Ôi bàng hoàng giấc mơ

Quặn lòng đau thương nhớ.

Giữa miền Nam đau khổ

Anh ơi anh biết chăng?

Lòng em thường vượt tuyến

Đêm đêm ra thâm anh

   1959

 Mộ anh hoa nở

Hôm qua chúng giết anh

Xác phơi đầu ngõ xóm

Khi lũ chúng quay đi

Mắt trừng còn dọa dẫm:

- Thằng này là cộng sản

Không được đứa nào chôn!

- Không được đứa nào chôn

Lũ chúng vừa quay lưng

Chiếc quan tài sơn son

Đã đưa anh  về mộ.

Theo sau quan tài anh

Cả làng quê, đường phố

Cả lớn nhỏ, gái trai

Đám càng đi càng dài

Càng dài càng đông mãi.

Mộ anh trên đồi cao

Cành hoa này em hái

Vòng hoa này chị đơm

Cây bông hồng em ươm

Em trồng vào trước cửa.

Mộ anh trên đồi cao

Hoa hồng nở và nở

Hương thơm bay và bay

Lũ chúng nó qua đây

Mắt diều không dám ngó.

Trên mộ người cộng sản

Hoa hồng đỏ và đỏ

Như máu nở thành hoa...

     NơI bạn hy sinh

Tô Hoàn

Bạn hy sinh

Khi bàn tay vừa vục vào suối nước

(quân thù bắn lén rừng xa)

cơm vắt bên hông

bao đạn choàng trước ngực

máu bạn tôi thắm đỏ rừng già

Bạn hy sinh

suối không tên để nhớ

ngụm nước mùa khô trả giá mạng người

chiều tháng tư đất trời hực lửa

bạn ôm rừng già bằng tuổi hai mươi

Bạn hy sinh

rừng không tên để gọi

không cánh hoa viếng bạn lúc yên nằm

chỉ có nắng và mù trời gió thổi

sấm ì ầm đâu đó xa xăm

Bạn hy sinh

rừng không tên

suối không tên để nhớ

tôi làm sao quên

tôi làm sao quên

chiều tháng tư xạc xào lá đổ

mắt bạn khép vào suối nước vẹn nguyên.

Đồng Hới

Xuân  Hoàng

Sao thương thế, bài thơ lành phố nhỏ

Cặp tình nhân nào đó bước bên nhau?

Thơ phố nhỏ cũng chính lòng ta đó

Đồng Hới ơi, năm tháng đọng lên màu.

Ta biết hôm nay Đồng Hới hủy mình

Để có một ngày mai Đồng Hới đẹp

Quê ta lại xây bên bờ biển biếc

Biển miền Trung xanh ngắt một màu xanh.

Ta sẽ về xây Đồng Hới quê ta

Sẽ lại trồng hoa hồng trên lối nhỏ,

Hoa thược dược đến mùa xuân lại nở

Vàng huân chương trong mỗi một sân nhà.

Và hoa mai lại giục giã lên đường

Lứa trẻ mới đi xây mùa gặt mới

Những o Xảo, o Nồng...

                                  chưa xa lứa tuổi

Lại có bầy em tiếp nối ra trường.

Hỡi em yêu, cây táo nhỏ bên vườn

Lại sây quả, mỗi mùa xuân đến sớm

Mặc lũ con ta ra vườn hái trộm

Những năm dài, chúng vẫn nhớ quê hương.

Và những chiều xanh,  xao động hàng dừa

Ta lại cùng về, ngồi trên ghế đá

Nhìn những cánh buồm đi trong nắng hạ

Nhắc lại ngày phố nhỏ đổ năm xưa.

Nhật Lệ quê ta vốn sẵn nhiều buồm

Mây ngũ sắc, ta gửi vào một tấm

Buồm sẽ đi xa, biển mình đẹp lắm!

Đồng Hới mình sẽ đẹp vạn lần hơn.

                                   *

Hoa chuối trong rừng

Dừng chân bên bờ suối

Nắng xuân đổ lưng đèo

Chiều Trường Sơn mát rượi

Nước thả lòng trong veo.

Giữa hội bươm bướm vàng

Rập rờn trên bãi sỏi

Có một bông hoa chuối

Nghiêng đầu trông liên hoan.

Chợt nhớ màu cờ đỏ

Ngày xuân dưới đồng bằng:

Cờ bay, dài rực phố

Cờ bay, cao cổng làng...

Ngày xuân đi thăm bạn

Xe qua phà sông Lam:

Nhà máy cờ chót vót

Cờ bay, tre xanh làng.

Hội xuân tràn bãi rộng

Bên điệu chèo “Du xoan”

Bàn đu đưa tít võng

Áo hoa cười giòn tan...

Nhìn lên đỉnh Hồng Lĩnh

Chợt nhớ ngày Trường Sơn:

Có một bông hoa chuối

Cháy niềm tin lên đường...

                                    1-1958

 Khi nào

Khi nào thấy trên đường đời mệt mỏi

Cần nghỉ ngơi đôi chút cạnh dòng sông

Em hãy đến tìm tôi nơi bến đợi:

Tán đa tôi bóng mát vốn quen dừng.

Khi nào thấy đời buồn gậm nhấm

Cần một nơi tiếp sức để đi xa

Em hãy đến tìm tôi nơi bãi  vắng

Biển tôi chờ, con sóng mãi ngân nga.

Khi nào đó, lòng mang thương tích

(Những vết thương vô ý tự gây nên)

Em hãy đến tìm tôi, chiều tịch mịch

Tôi xin làm con sóng tắm cho em.

Nếu cần nữa, tôi là hồ trên núi

Trong  hoang vu,  im lặng ngắm mây trời

Em hãy đến, chim thiên nga cánh mỏi

Đậu yên lành trên gương mặt hồ tôi.

Nguồn: Rút từ Tiếng Việt, tiếng của thi ca, Khảo luận về thơ Việt Nam của Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Tuấn, sắp xuất bản.

www.trieuxuan.info